Walczyli w wojnie polsko-bolszewickiej, a 20 lat później stali się ofiarami zbrodni katyńskiej. Historię 10 oficerów Wojska Polskiego przedstawia album wydany przez Muzeum Katyńskie i Wojskowy Instytut Wydawniczy. – Naszą ideą było ukazanie bohaterów jako osób mających swoje historie, rodziny i życie zawodowe – mówili podczas promocji autorzy publikacji.
– Chcemy, aby za sprawą tego albumu powrócili do nas współtwórcy polskiego zwycięstwa w wojnie polsko-bolszewickiej, którzy 20 lat później za swoją służbę Polsce zapłacili życiem – mówił Maciej Podczaski, dyrektor Wojskowego Instytutu Wydawniczego podczas promocji albumu „Katyń – zapomniani żołnierze 1920–1940. Między chwałą a zagładą”. Spotkanie odbyło się w Muzeum Katyńskim w Warszawie, w rocznicę napaści Związku Radzieckiego na Polskę 17 września 1939 roku. Dyrektor Podczaski dodał, że publikacja powstała z okazji 100-lecia Bitwy Warszawskiej. – Ideą opracowania jest pokazanie nici łączącej zwycięstwo Wojska Polskiego nad Armią Czerwoną w 1920 roku ze zbrodnią katyńską – zaznaczył dyrektor WIW-u.
Bogato ilustrowany album przedstawia sylwetki 10 polskich żołnierzy, którzy brali udział w wojnie 1920 r., a wiosną 1940 r. zostali zamordowani przez Sowietów. – Wydawnictwo to to próba przebicia się z tematyką katyńską do szerszego grona odbiorców, ponieważ wierzymy, że historia tej zbrodni ukazana z perspektywy losów poszczególnych jej ofiar będzie dla czytelnika ciekawsza niż suche dane i liczby – podkreślał Sławomir Frątczak, dyrektor Muzeum Katyńskiego. Dodał, że ideą twórców albumu było ukazanie bohaterów nie jako anonimowych ofiar, lecz osób z krwi i kości, mających swoje historie, rodziny i życie zawodowe.
Bohaterami publikacji są m.in. kpt. Józef Baran-Bilewski, sześciokrotny mistrz Polski w rzucie dyskiem oraz pchnięciu kulą, ppłk Jan Boroń, ordynator Oddziału Wewnętrznego Szpitala Okręgowego w Przemyślu, ppor. rez. Czesław Ciesielski, ochotnik w wojnie polsko-bolszewickiej, urzędnik państwowy, płk dypl. Kazimierz Burczak, dowódca 1 Pułku Piechoty, ppłk Stanisław Sitek, komendant Centrum Wyszkolenia Żandarmerii w Grudziądzu czy płk Jan Załuska, wykładowca szkół wojskowych piechoty.
Film: Paweł Sobkowicz
– Gdy wybieraliśmy sylwetki naszych bohaterów, chcieliśmy, aby łączyła ich służba w armii w 1920 roku, praca dla Polski w okresie 20-lecia, oraz aby reprezentowali różne zawody, zainteresowania i stopnie wojskowe – wyjaśniał Bartłomiej Bydoń z muzeum, jeden z autorów tekstów do albumu.
Z kolei Anna Putkiewicz, redaktor naczelna kwartalnika „Polska Zbrojna. Historia” i portalu polska-zbrojna.pl zaznaczyła, iż redaktorom opracowującym album zależało, aby pokazać nie tylko służbę wojskową bohaterów, lecz także opowiedzieć o ich prywatnym życiu.
Publikację ilustrują zdjęcia z archiwów rodzinnych, dokumenty związane ze służbą i pracą oraz fotografie zgromadzonych w muzeum artefaktów, które odnaleziono w dołach śmierci. – Próbowaliśmy powiązać je z bohaterami naszej opowieści, udało się to w przypadku zegarka ppłk. Sitka i Orderu Virtuti Militari pułkownika Załuski – mówił Kacper Ciesielski z muzeum, również autor tekstów do albumu. Dodaje, że jest osobiście związany z publikacją, ponieważ jednym z jej bohaterów jest jego pradziadek ppor. Ciesielski. – Szczególnie cenne jest jego zdjęcie z matką, które znaleźliśmy w domu kilka lat temu i wywołaliśmy je ze szklanej kliszy – opowiadał pracownik Muzeum Katyńskiego.
Podczas promocji za wydanie albumu dziękowała Anna Wesołowska z Warszawskiego Stowarzyszenia Rodzina Policyjna 1939. – Wspaniale pokazuje historię poprzez indywidualne losy bohaterów i jest świadectwem nie tylko ich życia, lecz całego pokolenia II RP – podkreśliła Wesołowska.
Dyrektor Frątczak zapowiedział, że album jest pierwszą z serii publikacji, które chce opracować Muzeum wspólnie z WIW-em. W przyszłym roku ma powstać wydawnictwo poświęcone policjantom zabitym w zbrodni katyńskiej.
Album „Katyń – zapomniani żołnierze 1920–1940. Między chwałą a zagładą” powstał na podstawie zbiorów i ikonografii zgromadzonej w Muzeum Katyńskim, Muzeum Wojska Polskiego oraz zbiorów rodzin katyńskich. Natomiast za jego opracowanie redakcyjne, graficzne i wydanie odpowiada Wojskowy Instytut Wydawniczy. Publikacja jest dostępna w księgarni internetowej WIW-u www.sklep.polska-zbrojna.pl.
autor zdjęć: Michał Niwicz
komentarze