Ochotniczki z Pomocniczej Służby Kobiet podczas II wojny światowej pełniły służbę w szpitalach, kancelariach, magazynach, na wartowniach i w kuchniach. Ich historię można poznać dzięki otwartej dziś wystawie plenerowej przygotowanej przez Centralną Bibliotekę Wojskową. Ekspozycję do końca lipca można oglądać przy Krakowskim Przedmieściu w Warszawie.
– Wystawa jest hołdem dla kobiet, które odgrywały pomocnicze role w polskiej armii. Pokazuje też ich zasługi w czasie II wojny światowej – mówił wiceminister obrony narodowej Stanisław Wziątek podczas otwarcia ekspozycji plenerowej „PSK – Pomocnicza Służba Kobiet w Siłach Zbrojnych na Zachodzie 1941–1946”. Wiceszef MON-u podkreślił jednocześnie, że dziś mówiąc o kobietach w polskim wojsku nie mamy na myśli tylko funkcji pomocniczych, lecz pełnoprawnych żołnierzy pełniących służbę w różnych formacjach sił zbrojnych.
– Ekspozycja przygotowana przez Centralną Bibliotekę Wojskową przypomina o służbie kobiet ochotniczek w Wojsku Polskim na terenie ZSRS, następnie na Bliskim Wschodzie i w 2 Korpusie Polskim we Włoszech – mówił Jan Tarczyński, dyrektor CBW. Przy tworzeniu wystawy pracownicy placówki korzystali z materiałów zebranych do wydanego tuż po zakończeniu II wojny albumu „W służbie dla Ojczyzny. Kobieta-żołnierz 2 Korpusu Polskiego 1941–1946”.
„‘Pestki’ (tak od skrótu PSK nazywano ochotniczki – przyp. red.) wraz z Armią Andersa przeszły cały szlak bojowy i były dumne z roli, jaką odegrały w walce z okupantem” – zaznaczyła w liście do uczestników uroczystości Małgorzata Kidawa-Błońska, marszałek Senatu. Z kolei mjr Nina Kaczmarek, przewodnicząca Rady ds. Wojskowej Służby Kobiet w MON, mówiła o tym, że kobiety w służbie ojczyzny były zawsze, ale pełniły w niej różne funkcje w zależności od okresu historycznego. Jak dodała mjr Kaczmarek, Polki nigdy nie były bierne w sprawach walki o niepodległość, a ich zaangażowanie pokazuje otwarta dziś wystawa.
Film: Dominika Celińska, Anna Dąbrowska / ZbrojnaTV
Składa się na nią kilkanaście plansz ze zdjęciami, które przedstawiają kobiety sanitariuszki, kobiety za kierownicą wojskowych ciężarówek czy pracujące w czasie II wojny światowej w wojskowych kantynach. Fotografie opatrzone są komentarzem historycznym. Ekspozycję można oglądać do końca lipca w warszawskiej Galerii Plenerowej Stowarzyszenia „Wspólnota Polska” przy Krakowskim Przedmieściu 64, tuż przy pl. Zamkowym. „Polska Zbrojna” jest patronem medialnym wystawy.
Pomocnicza Służba Kobiet powstała rozkazem gen. Władysława Andersa, dowódcy Polskich Sił Zbrojnych w ZSRS, ze stycznia 1942 roku w ramach budowania polskiej armii w Związku Sowieckim. Wstępowały do niej Polki zwalniane z łagrów i kołchozów. Inspektorkami PSK były Władysława Piechowska, działaczka kobiecego ruchu niepodległościowego, i Bronisława Wysłouchowa, żołnierz AK. Ochotniczki po przejściu przeszkolenia pełniły służbę w kancelariach, magazynach, wartowniach, kuchniach i szpitalach. „Pestki” razem z Armią Andersa ewakuowano na Bliski Wschód, a potem wraz z 2 Korpusem część z nich wyjechała do Włoch.
Oddziały kobiece powstawały także w Wielkiej Brytanii z ochotniczek przetransportowanych z Bliskiego Wschodu oraz kobiet ewakuowanych z Europy. Od lipcu 1944 roku podzielono kobiecą formację na: Pomocniczą Wojskową Służbę Kobiet, Pomocniczą Lotniczą Służbę Kobiet i Pomocniczą Morską Służbę Kobiet. W PSK służyło 4–7 tys. ochotniczek. Organizację rozwiązano w marcu 1946 roku.
autor zdjęć: Anna Dąbrowska
komentarze